Zakres prac prowadzonych w trakcie realizacji projektu

• Prace związane z konserwacją i badaniem składu chemicznego i wartości pokarmowej produktów ubocznych przemysłu rolno spożywczego – wilgotnego wywaru zbożowego, wilgotnych wysłodków buraczanych, wilgotnych wytłoków jabłkowych oraz
  określenie ich wartości pokarmowej.
•  Opracowanie dawek pokarmowych dla bydła opasowego z badanymi produktami ubocznymi przy założeniu zastąpienia 30 lub 60% masy kiszonki z kukurydzy ocenianymi produktami z podziałem na opas dwu lub trójfazowy ze zróżnicowanym poziomem białka ogólnego w dawkach pokarmowych.
• Przeprowadzenie badań żywieniowych, w których testowano opracowane dawki pokarmowe na bydle opasowym od momentu
  wstawienia młodego bydła do opasu (masa ciała około 300-350 kg) do końca cyklu produkcyjnego.
  
• W trakcie badań analiza wpływu dawek pokarmowych na wskaźniki biochemiczne krwi obrazujące wykorzystanie składników
  pokarmowych dawki oraz potencjał antyoksydacyjny zwierząt.
• Badanie wpływu dawek pokarmowych na wyniki produkcyjne opasanego młodego bydła – przyrosty zwierząt, wydajność rzeźna,
  ocena jakości tusz.
•  Analiza śladu węglowego opracowanych dawek pokarmowych oraz określenie ilości wydalanego azotu do środowiska.
• Popularyzacja pozyskanych wyników poprzez stronę internetową

Analizowane wskaźniki/parametry pozwalające określić skuteczność
podjętych działań:

• Określenie wartości pokarmowej zakiszanych produktów ubocznych i przygotowanych dawek pokarmowych – analiza składu
  podstawowego (sucha masa, białko surowe, tłuszcz surowy, włókno surowe, włókno NDF i ADF, popiół surowy, określenie wartości
  energetycznej pasz – energii netto i energii metabolicznej.
• Oznaczenie wskaźników biochemicznych krwi informujących o stanie zdrowia zwierząt i wykorzystaniu składników pokarmowych: glukoza, albuminy, białko całkowite, cholesterol całkowity, mocznik, AST, ALT, wapń, fosfor, mocznik (BUN), trójglicerydy, globuliny.
  
• Oznaczenie wskaźnika potencjału antyoksydacyjnego organizmu – DPPH.
• Badanie wyników produkcyjnych bydła opasowego – pomiary masy ciała i obliczenie przyrostów dobowych między pomiarami, obliczenie zużycia energii na kg przyrostu masy ciała, określenie wydajności rzeźnej oraz ocena jakości tusz.
  
• Analiza zawartości azotu w oborniku w zależności od modelu żywienia.
• Obliczenie metodą matematyczną szacowanego śladu węglowego dla poszczególnych modeli żywienia.

Fot. 1. Aparatura do oznaczania włókna w paszach

Metodyka badań

Badanie składu chemicznego i wartości pokarmowej pasz wykorzystywanych w dawkach pokarmowych

Analiza składu chemicznego badanych pasz i wszystkich komponentów dawek pokarmowych została przeprowadzono wg AOAC (2005) i obejmowała oznaczanie: suchej masy, białka surowego, tłuszczu surowego, włókna surowego i popiołu surowego, włókna NDF i ADF.

Badania na bydle opasowym

Badania prowadzono w modelach opasu dwufazowego bądź trójfazowego. Fazowość tuczu wiązała się z różną koncentracją białka w kg suchej masy dawki. W opasie dwufazowym jedna koncentracja białka w kg s.m. dawki utrzymywana była w przedziale wagowym około 300 – 500 kg i zmieniona dla zwierząt powyżej 500 kg. W tuczu trójfazowym zmiana koncentracji białka w kg suchej masy dawki następowała w następujących przedziałach wagowych około 300-400g, około 400-550 kg, powyższej 550 kg.

Układ doświadczenia na zwierzętach

Zwierzęta podzielono na 14 grup, po 12 osobników w grupie:

• grupy 1-2 (kontrolne) z kiszonką z kukurydzy jako podstawą dawki.
  Czynnikiem różnicującym między tymi grupami była fazowość tuczu, związana z zawartością białka w 1 kg suchej masy dawki. W jednej grupie stosowano tucz dwufazowy, a w drugiej trójfazowy.
  
• grup 3-6 kiszonka cześć kiszonki z kukurydzy zastępowano wilgotnym wywarem kukurydzianych w ilości około 30% (dwie grupy – WDGS 30) i 60 % (dwie grupy WDGS 60) suchej masy kiszonki z kukurydzy.
  W każdym wariancie zastąpienia kiszonki z kukurydzy stosowano tucz dwu i trójfazowy.
  
• w grupach 7-10 część kiszonki z kukurydzy zastępowano kiszonką z wytłoków jabłkowych w ilości około 30% (dwie grupy – Jab30) i 60 % (dwie grupy – Jab60) suchej masy kiszonki z kukurydzy.
  W każdym wariancie zastąpienia kiszonki z kukurydzy stosowano tucz dwu i trójfazowy.
  
• w grupach 11-14 część kiszonki z kukurydzy zastępowano kiszonką z wilgotnych wysłodków buraczanych w ilości około 30% (dwie grupy – Wys 30) i 60 % (dwie grupy – Wys 60) suchej masy kiszonki z kukurydzy.
  W każdym wariancie zastąpienia kiszonki z kukurydzy stosowano tucz dwu i trójfazowy.

Stosowane w doświadczeniu dawki pokarmowe we wszystkich grupach doświadczalnych zbilansowane były na średni zakładany przyrost dobowy na poziomie 1400-1500g/dzień.

Fot. 2. Aparat wykorzystywany do określania potencjału antyoksydacyjnego surowicy buhajków

Stosowane procedury badawcze

• pomiary masy ciała – kontrolne ważenia wszystkich zwierząt w prowadzono w odstępach około 30-45 dni i na tej podstawie obliczano przyrosty dobowe zwierząt,
• pobierano krew w połowie każdej fazy tuczu i badano w niej wybrane wskaźniki biochemiczne wskazujące na wykorzystanie składników pokarmowych dawki: glukoza, mocznik, albuminy, białko całkowite, AST, ALT, Ca, P, trójglicerydy, cholesterol, globuliny, wskaźnik potencjału antyoksydacyjnego DPPH, 
  
  Oznaczenie wskaźników biochemicznych przeprowadzono przy użyciu analizatora biochemicznego Fuji Drychem NX500i.
  
  
• badanie zawartości związków azotowych w oborniku – comiesięczne pobierano próbki obornika z poszczególnych kojców i oznaczano w nim sumę związków azotowych metodą Kjeldah’a (mokra metoda chemiczna),  
• na podstawie danych w zakładu ubojowego obliczono średnią wydajność rzeźną w poszczególnych grupach oraz parametry oceny tuszy – klasę i otłuszczenie.
• dla wyników produkcyjnych oraz wskaźników badanych we krwi przeprowadzono analizę statystyczną danych,
• na podstawie średniej dawki za cały okres doświadczenia oraz średnich przyrostów dobowych za cały okres doświadczenia określono żucie energii i białka na 1 kg przyrostu masy ciała oraz obliczono średni koszt dawki pokarmowej i przyrostu przy stosowanych doświadczalnych modelach żywienia.

Fot. 3. Ważenie buhajków podczas kolejnego pomiaru

Wyliczenie śladu węglowego dla poszczególnych dawek doświadczalnych

Wyliczony matematycznie ślad węglowy pozwoli na określenie oddziaływania na środowisko różnych badanych modeli opasu młodego bydła. Dzięki tej analizie producenci mają możliwość wyboru systemu opasu pod kątem ograniczenia jego negatywnego oddziaływania na środowisko.

Dla obliczenia ilości powstających gazów cieplarnianych użyto narzędzia CoolFarmToll, które pozwala określić ślad węglowy dla łańcucha w produkcji rolniczej.